راه و روش دوستی

پرسش:

من نمي توانم با دوستانم رابطه خوبي بر قرار كنم و همه ي دوستانم از من زياد خوششان نمي آيد و با من در حد پرسش هاي ساده كه مثلا معلم هست يانه صحت مي كنند و زياد با من رابطه خوبي ندارند چه كار كنم؟

حقوق بشری که دوستِ توست!

 پاسخگو: مصطفی سلیمانی

پاسخ:
دوست عزيز! شايد اينكه نوشتيد: «دوستانم رابطه خوبي با من ندارند.» تلقيني بيش نباشد؛ شما نمي توانيد به راحتي از رفتار دوستانتان به اين مسأله پي ببريد. هر كدام از دوستانتان با كساني رفيق هستند و با همانها هم بيشتر هم صحبت و هم بازي هستند. شما هم نبايد انتظاري داشته باشيد كه بتوانيد با همه دوستان ارتباط موثر داشته باشيد، بلكه بايد از بين دوستان ببينيد كه كدامشان با شما مي توانند ارتباط مفيد و خوب برقرار كنند، با همانها دوست شويد و با بقيه هم ارتباط كلامي و رفاقت داشته باشيد، ولي انتظار نداشته باشيد كه در همه حال با شما رفاقت و صميميت داشته باشند. اگر در حال حاضر دوستي نداريد، با اصول و راهكارهايي كه بيان مي كنيم، سعي كنيد با تعدادي از هم مدرسه اي هاي خود ارتباط خوب برقرار كنيد.
برخورد اول در برقراري دوستي‏ها و ارتباطات بسيار موثر بوده و نقش اساسي در پايداري ارتباط دارد. بسياري از ما اين قضيه را زياد مهم تلقي نكرده و گاهي اوقات در همان برخورد اول تاثير منفي بر روي مخاطب خود گذاشته و باعث مي‏شويم كه وي براي آخرين بار با ما ملاقات حضوري داشته باشد.
- انــواع ارتبـاط:
1- ارتباط كلامي: در اين نوع ارتباط براي انتقال پيام از كلمات استفاده مي شود. انتقال پيام مي تواند به صورت گفتاري يا نوشتاري باشد ارتباط كلامي بيشتر براي بيان ايده ها، حقايق و نظرات به كار مي رود.
2- ارتباط غيركلامي:
ارتباط غير كلامي شامل اشاره ها، تماس چشمي، لحن صدا و حركات بدن مي باشد. گاهي نوع لباس پوشيدن و هر جايي صحبت نكردن نيز جزو ارتباط غير كلامي به شمار مي رود.
ديگران را همان گونه كه هستند بپذيريم و سعي نكنيم آنها را در قالب انتظار و خواسته خود شكل دهيم. اگر قصد محبوبيت داريد بهتر است افراد را با تمام بدي ها و خوبيهايشان بپذيريد، پذيرش بي قيد و شرط را فراموش نكنيد.
- راههاي ايجاد ارتباط موثر با اطرافيان:
1- به حرفهاي ديگران خوب گوش دهيد: يكي از روشهاي مهم در برقراري ارتباط موثر و درك بهتر مخاطب خود و ايجاد شرايطي كه او نيز بتواند شما را بهتر درك كند، گوش دادن پويا است، كه هنريست همپاي سخن گفتن و كسي كه بخوبي به صحبت هاي ديگران گوش مي سپارد مي تواند رابطه خوبي با آنها برقرار كند.
گوش دادن تعهدي براي فهميدن و رسيدن به درك همدلانه است؛ به اين معنا كه از علايق، نيازها و تعصبات خود بكاهيد و با چشمان فرد مقابل به مسائل نگاه كنيد؛ خودتان را جاي او بگذاريد و از دريچه چشم او نگاه كنيد. گوش دادن در ضمن نشانه مهر و محبت شماست. مردم غالباً فكر مي‌كنند كه دارند گوش مي‌كنند. امّا كاري كه واقعاً دارند مي‌كنند فكر كردن به جوابي است كه مي‌خواهند پس از تمام شدن صحبت‌هاي طرف مقابل به او بدهند. هر چند ممكن است دشوار باشد. امّا واقعاً سعي كنيد به آنچه طرف مقابل مي‌گويد گوش فرا دهيد. حرف او را قطع نكنيد. موضع دفاعي نگيريد. فقط گوش كنيد كه او چه مي‌گويد و اين اطمينان را در او به وجود آوريد كه حرف‌هايش به طور دقيق شنيده شده است. دراين صورت، شما او را بهتر درك خواهيد كرد و او نيز بيشتر تشويق مي‌شود كه به حرف‌هاي شما گوش دهد.
2- صادق باشيد: بدون ابهام و با صراحت و صداقت صحبت كنيد، روابطي كه اين اصل راندارند بي شك قطع خواهند شد.
3- افراد را همان گونه كه هستند بپذيريد: ديگران را همان گونه كه هستند بپذيريم و سعي نكنيم آنها را در قالب انتظار و خواسته خود شكل دهيم. اگر قصد محبوبيت داريد بهتر است افراد را با تمام بدي ها و خوبيهايشان بپذيريد، پذيرش بي قيد و شرط را فراموش نكنيد.
4- روشن، كوتاه و گزيده سخن بگوييم: عموماً پرحرفي و زياد سخن گفتن نه تنها به ارتباط بهتر كمتر نمي كند بلكه مانع از ارتباط هم مي شود. به فرمايش پيامبر اكرم: «خَيرُ الكَلامِ مَا دَلَّ وَ جَلَّ وَ قَلَّ وَ لَم يُمِلَّ».(1) بهترين سخن، آن است كه قابل فهم و روشن و كوتاه باشد و خستگى نياورد.
5- سرزنش نكنيد: هيچ كس بي عيب نيست و هيچ گلي بي خار نمي باشد پس ديگر جايي براي سرزنش باقي نمي ماند.
6- چگونه سخن گفتن را بياموزيد: اين موضوع كه طرف صحبت شما چه كسي است، اهميت ندارد مهم آن است كه به هنگام گفتگو رفتار و گفتاري پسنديده داشته باشيد تا به نتيجه دلخواه و مورد نظر دست يابيدو ارتباط مناسبي را با آنها برقرار سازيد.
7- با روحيه ديگران همراه شويد: هر كس با هر روحيه اي خواهان معاشرت و همراهي است. درست به همان گونه كه كه اشخاص بيكار و ناباب، دوستاني هم طراز خود انتخاب مي كنند، اشخاص مشتاق و بشاش هم مي خواهند با اشخاصي مانند خود معاشرت كنند.
- دو كليد طلايي براي نفوذ در دلهاي دوستان:
1. ابراز علاقه و دوستي: محبت، رمز و راز زندگي است و بعضي از روان شناسان معتقدند كه بسياري از بيماري ها ي دروني فقط به خاطر فقدان محبت و سركوب كردن عاطفه هاست. خداي جهان آن كس را بيشتر از همه دوست دارد كه به دوستان خود بيشتر از همه مهر بورزد. اگر مي خواهيم محبوب دلها شويم بايد ديگران را دوست بداريم. ديگران را دوست بداريم تا ديگران نيز ما را دوست بدارند. بايد به آنان عشق بورزيم تا آنان هم به ما عشق بورزند. تنها از راه محبت و دوستي است كه مي توان مالك دل ها شد و در قلب ها نفوذ پيدا كرد. براي زياد شدن دوستي و استحكام آن بايد اين محبت و علاقه را ابراز كرد و آن را با زبان و با عمل (يعني با نيكي به او و نزديكان و دوستداران او) نمايان كرد.
2. تواضع: تواضع مي تواند مايه تقويت دوستي شود. برعكس، هرگونه تكبر و بزرگ نمايي بين دوستان صميميت را از بين مي برد و موجب تفرقه مي شود. امام علي(ع) مي فرمايند: «ثَمَرَه التَّواضِعُ المَحَبَّه»(2) دوستي ثمره ي فروتني و تواضع است.


پي نوشت ها:
1. شيخ كليني، الكافي، تهران، انتشارات اسلاميه، سال 1362 ه ش. ج2، ص361، ح1.
2. آمدي، عبد الواحد بن محمد، غرر الحكم، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، قم، ۱۳۶۶ هـ ش. ح 4613.