نقش والدین در مطالعه و کتاب خوانی کودکان
[به مناسبت 14 فروردین، روز جهانی کتاب کودک]

نویسنده: مصطفی سلیمانی
اشاره:
روز جهانی کتاب کودک از سال ۱۳۴۹ در ایران به رسمیت شناخته شدهاست و وزارت آموزش و پرورش در سال ۱۳۵۰روز ۱۴ فروردین هر سال را روز جهانی کتاب کودک در ایران اعلام کرد.
مراسم بزرگداشت این روز هر سال در یکی از کشورهای عضو برگزار میشود و ایران نیز در سال ۱۳۷۱(۱۹۹۲) برگزارکننده این مراسم بود.
بدون شک یکی از مهم ترین و موثرترین دوران زندگی آدمی، کودکی است؛ دورانی که شخصيت پایه ریزی و شکل میگیرد. در این دوران خواندن نخستين سنگ پایه زندگی اجتماعی کودک است. باخواندن کتاب و گفتگو پيرامون آن، کودک تجربياتی کسب میکند. او یاد میگیرد چگونه سخن بگوید، چگونه نظرش را بيان کند، چگونه به نظر دیگران احترام بگذارد و چگونه بنویسد.
در این نوشتار ضمن اهمیت مطالعه در بين کودکان، به عوامل تاثيرگذار همچون والدین، در ایجاد علاقه به کتاب خوانی ومطالعه اشاره مي شود.
** کودک و دنیای کتاب:
کودک از کتاب می آموزد و برای او میان دنیای داستان و دنیای واقعی هیچ حد و حصری وجود ندارد بنابراین باید کتاب کودکان بسیار آموزنده باشند و این فرصت را به کودک بدهد تا از آن آموزه ها برای شناخت دنیای پیرامون خود استفاده کند.
داستان تخیل کودک را فعال می کند و تواناییهای ذهنی اش را افزایش می دهد. یک داستان خوب می تواند تاثیر مثبت و یک داستان بد تاثیر مخرب در ذهن و حتی آینده کودک داشته باشد ومی تواند جنبه های شخصیت کودک را ارتقا یا آن را کاهش دهد.
داستان در کنار اینکه برای کودک سرگرم کننده است، می تواند اثر روانی نیز برای او داشته باشد. داستان ها نقش مهمی در تربیت کودک دارند. به همین خاطر در کشورهای پیشرفته به مضامین داستان های کودکان و حتی نوع چاپ، طرح جلد و رنگهای کتاب نیز اهمیت می دهند و به کتاب کودکان به عنوان نوعی پرورش دهنده روح نگاه می کنند.
به دنبال داستان های خوب، تفکر و نتیجه همراه است و به همین دلیل می توان از کتاب ها به عنوان منبعی برای افزایش رشد عقلی و عاطفی کودکان نام برد.
در کشورهای پیشرفته به دلیل اهمیت کتاب های کودکان انجمن هایی تاسیس می شود تا کتاب کودکان را ار لحاظ تاثیرات اجتماعی، فرهنگی و روانشناسی مورد بررسی قرار دهند و حتی در نوشتن کتاب کودکان باید اصول بسیاری رعایت شود.
کودکان از آنچه از کتاب می آموزند در زندگی آینده شان بهره مي برند، بنابراين دلیل وجود ندارد که نویسندگان کودک تنها برای سرگرمی آنها بنویسند، بلکه کتاب کودکان باید حامل پیام های اخلاقی درخور باشد.
** علاقه مند کردن کودک به کتاب:
سوال مهمی که والدین می پرسند این است که: چگونه كودك را به كتاب خواندن علاقه مند كنیم؟
زمانی خواندن یك كتاب برای كودك خوشایند و لذتبخش است كه موجودات خیالی داستان به پرواز در آیند، قطارها به صورت واقعی حركت كنند و صدا بدهند و خرگوش ها در زیر نورماه به خواب بروند. هنگامی كه برای كودك خود كتاب می خوانید فرصت پیدا می كنید تا با صداهای موجودات و شخصیت های داستانی سخن بگویید، تخیلی رفتار كنید و حتی مانند یك كودك باشید. به عبارت دیگر از شخصیت واقعی خود خارج شده و مانند شخصیت های داستانی رفتار كنید. شما تصمیم می گیرید كه چقدر هیجان زده باشید، شادی كنید ، یا غمگین و حتی عصبانی شوید. چقدر باید روی یك شخصیت تأكید كنید و چه اندازه لازم است كه بر هیجان قصه بیفزایید، به این ترتیب نتیجه كار منحصر به فرد خواهد بود.
كودك در سنین خیلی پایین (شیرخوارگی) كه دركی از معانی واژه ها ندارد و تفاوت ظریف موجود بین آنها را نمی فهمد، از شنیدن صداهای متنوع شما و دیدن احساسات و عواطف شما لذت می برد. ادای عبارت های داستان توسط شما حاوی علایم و نشانه های محرمانه است كه فقط شما و فرزندتان مفهوم آن ها را درك می كنید.
1- چگونه برای فرزند خود كتاب می خوانید؟