تعبیر خواب؛ آری یا خیر؟

 

 

از خود خواب، عجیب‌تر، پدیده «خواب دیدن» است. تصاویری که هر شب بر صفحه ذهن ما هجوم می‌آورند؛ صحنه‌هایی رازآلوده و پرماجرا، گاه تلخ گاه شیرین، گاه دروغین و دهشت‌ناک و گاه راستین و بشارت‌آمیز.

 

چیستی خواب، منشاء و اسرار مربوط بدان، موضوعی است شگفت و در خور اهمیت هم در دانش دین و هم در حوزه دانش دنیا. مسائل مرتبط با این پدیده عمدتاً چندتباری و به اصطلاح میان‌رشته‌ای‌اند لذا هم می‌توان در فراخنای متون معارف مکتوب اعم از قرآن، برهان و عرفان، سراغ آن را گرفت و هم می‌توان به نزد اربابان دانش دنیا رفت و حل آن را از علومی چون روانشناسی، پزشکی (روان‌درمانی)، زیست‌شناسی، فیزیونومیک و...انتظار داشت.

یکی از علوم و فنون گره‌خورده با پدیده خواب، علم تعبیر خواب است. تعبیرخواب مثل هر علم دیگر دارای یک‌سلسله قواعد و اصول مربوط به خود است. با این همه صرف دانستن این اصول، وحتی اطلاع از سایر علوم دیگر، در تعبیر درست یک خوابِ قابل تعبیر کفایت نمی‌کند بلکه کمالات اخلاقی و تهذیب روحانی نیز شرط چنین تعبیری است.

اهمیت این مساله تا بدانجاست که در متون روایی ما، هشدار و تحذیر داده شده که تعبیر خوابتان را از هر معبّری جویا نشوید! ای بسا، معبری نادان و نامهذّب، با تعبیر بد، سرنوشت شومی را برای شما رقم زند.

اکنون با این مقدمه، به سراغ قرآن به عنوان یگانه منبع معرفت‌بخش در امور غیبی و اسرارآمیز می‌رویم و در پرتو روایات ذیل آیات، سرّ این مساله را به دست می‌دهیم که چرا در بسیاری مواقع نباید خوابمان را تعبیر کنیم؟

با مروری اجمالی بر آیات قرآن، از رهگذر سیر در این همیشه‌ترین کتاب آسمانی و این چشمه فیاض حضرت رحمانی، با چهار گلواژه قرآنی مواجهیم که در معنای رویا و خواب به کار رفته‌اند:

سه کلمه اول در معنی رویای خوب عبارت‌اند از:

1. کلمه رویا؛ میزان تکرار =6 (سوره یوسف آیات 5، 43 و 100؛ سوره اسرا آیه 60؛ سوره صافات آیه 105؛ سوره فتح آیه 27).

2. کلمه منام؛ میزان تکرار = 4 که دو بارش به معنی خواب است (سوره روم آیه 23؛ سوره زمر آیه 42) و دو بارش به معنی رویا (سوره انفال آیه 43، سوره صافات آیه 102).

3. کلمه بشری؛ به معنی خبر خوب است، «رویا» یکی از تفاسیر «بشری» در سوره یونس آیه 64 می‌باشد.

4.کلمه حلم، میزان تکرار = 2، کلمه‌ای است که قرآن در معنی رویای بد به کار می‌برد. (در عبارت أَضغَث أَحْلَمِ (به معنی خواب‌های مشوش) در سوره انبیاء آیه 5؛ سوره یوسف آیه 44)

از حضرت امام محمد باقر علیه السلام منقول است که حضرت رسول می‌فرمود که خواب مومن در میان زمین و آسمان بر بالای سرش پرواز می‌کند، تا آنکه خود آن برای خود تعبیر کند یا دیگری برای او تعبیر کند، پس بآن نحو که تعبیر کردند واقع می‌شود پس خواب خود را نقل مکنید مگر برای شخصیکه عاقل باشد

 

 

در برخی تفاسیر، رویاهای قرآن را به سه دسته تقسیم کرده‌اند:

 

1. آن‌هایی که پیام یا توصیفی که در رویا آمده به واقعیت تبدیل می‌شود (مانند خواب حضرت محمد (ص) در حدیبیه که فتح مکه را پیشگویی می‌کرد).

2.رویاهایی که پیام رویا در جهت بر عکس برآورده می‌شود (مانند خواب ابراهیم که مضمونش قربانی کردن پسرش بود).

3. رویاهایی که نیاز به مفسر دارند (مانند چهار خواب ذکر شده در سوره یوسف). (1)

می‌توان این دسته‌بندی را به یک دسته‌بندی کلی‌تر برگرداند:

1.خواب‌های پیامبران که از آن به «وحی» و «الهام» تعبیر می‌شود.

2.خواب‌های مردمان عادی که خود چند نوع است:

یک. خوابی که برخاسته از یک نیاز جسمانی است و در واقع، انعکاس زبان بدن (BODY LANGUISH) است. بعضی از دانشمندان غذاشناس میان «خواب و رویا» و «نیازهای غذائی بدن» رابطه قائل هستند و معتقدند که مثلاً اگر انسان در خواب ببیند از دندانش «خون» می‌چکد لابد ویتامین ث بدن او کم شده است! و اگر در خواب ببیند موی سرش سفید گشته معلوم می‌شود گرفتار کمبود ویتامین ب شده است!(2)

دو. خواب‌های درهم و پریشان یا به تعبیر قرآن، اضغلاث احلام.

مفسرانی که قرآن را بر مشرب عرفانی تفسیر می‌کنند خواب‌های درهم را بی‌نیاز از تعبیر می‌دانند. به عنوان مثال، قیصری، شارح کتاب فصول‌الحکم ابن عربی، خواب‌های پریشان را فاقد تعبیر و زائیده بازیگری‌های قوه متخیله نفس و روان آدمی می‌داند.(3).

سه. خواب‌های راستین (رویاهای صادقه).

اکنون این سوال مطرح است که آیا هر خوابی را باید تعبیر کرد؟

بدون تردید خواب‌هایی که رویدادها و صحنه‌های زندگی پرفراز و نشیب گذشته آدمی را بر لوح جان به تصویر می‌کشد و نیز خواب‌های پریشان که ناشی از افکار مشوش یا تصویرگری‌های قوه متخیله روان آدمی است، نیاز به تعبیر ندارند. تا اینجا قلمرو خواب، نفس آدمی و مرتبه قوه خیال (خیال متصل) اوست. اما نفس در خواب‌های راستین، اموری را در مرتبه عالم ملکوت (خیال منفصل) شهود می‌کند که حاکی از امور آینده است. این خواب‌ها به دلیل تصرف نفس در آن‌ها (با حکایت یا تمثیل) نیاز به تعبیر دارد و معبر باید با ادبیات و زبان عالم معنی آشنا باشد تا بتواند این خواب را به تعبیر برد. به عنوان مثال خوابگزار ورزیده و دانای راز، با استفاده از حقایق قرآن، معارف روایی، ضرب‌المثل‌ها و شرایط نفسانی و مناسبات زمانی و مکانی شخص نائم، در تعبیر خواب کسی که در رویا لیوانی شیر را آشامیده است شیر، را به علم و آشامیدن را به هجوم وجود تعبیر می‌کند.

در حدیث است که:

للرّویا کنی و اسماء فکنّوها بکناها و اعتبروها باسمائها. (4)

خواب‌ها کنیه‌ها و اسم‌هایی دارند. برای تفسیر و تعبیر رویا باید از آن‌ها به‌طور صحیح استفاده کرد.

زنی نزد ابن سیرین آمد و گفت: در خواب دیدم مثل اینکه تخم‌مرغ زیر چوب می‌گذارم و جوجه بیرون می‌آید. ابن سیرین گفت: وای بر تو، از خدا بترس و از عملت استغفار کن. تو زنی هستی که زنان و مردان زناکار را برای گناه و بی‌عفتی به هم می‌رسانی! کسانی که از این تعبیر متعجب شده بودند از ابن سیرین پرسیدند روی چه اساسی خواب زن را چنین تعبیر کردی. گفت: از قرآن استفاده کردم که دربارهء زنان فرموده است: کأَنَّهُنَّ بَیضٌ مَکنُونٌ. و دربارهء منافقین فرموده است: کأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ. تخم‌مرغ کنایه از زنان زناکار و چوب کنایه از مردان منافق و گناهکار است و جوجه‌ها فرزندانی هستند که در اثر زنا متولد می‌شوند. مطلب همان‌طور بود که ابن سیرین گفته بود و راز پنهانی زن در اثر خوابی که دیده بود آشکار شد.

این روایت تاریخی نشان می‌دهد که در علم تعبیر خواب، تعبیر تخلف‌ناپذیر، موهبتی است از ناحیه خداوند که به صورت علم لدنی به فرد دارای کمالات اعطا می‌گردد.(5)

در اینجا نکته دیگری وجود دارد و آن اینکه در برخی متون روایی توصیه شده است که خواب خود را برای هر کسی بازگو نکنید. یا اگر بازگو کردید از او طلب تعبیر نکنید مگر اینکه او را شایسته تعبیر و مویَد به تأیید الهی ببینید چرا که هر معنایی که معبر ارائه می‌کند همان، محقق خواهد شد.

از حضرت امام محمد باقر علیه السلام منقول است که حضرت رسول می‌فرمود که خواب مومن در میان زمین و آسمان بر بالای سرش پرواز می‌کند، تا آنکه خود آن برای خود تعبیر کند یا دیگری برای او تعبیر کند، پس بآن نحو که تعبیر کردند واقع می‌شود پس خواب خود را نقل مکنید مگر برای شخصیکه عاقل باشد.(6).

در آیه 41 سوره یوسف، خطاب به دو زندانی که هر یک خوابی دید و تعبیر آن را از یوسف خواستار شد، پس از تعبیر، به این حقیقت اشاره می‌کند:

یا صَاحِبَی السِّجْنِ أَمَّا أَحَدُکمَا فَیسْقِی رَبَّهُ خَمْرًا وَأَمَّا الآخَرُ فَیصْلَبُ فَتَأْکلُ الطَّیرُ مِن رَّأْسِهِ قُضِی الأَمْرُ الَّذِی فِیهِ تَسْتَفْتِیانِ (کاری که ای دو یار زندانی من، اما یکی از شما (آزاد می‌شود و) خواجه خود را شراب می‌نوشاند و اما آن دیگری به دار آویخته می‌شود و پرندگان از (مغز) سرش می‌خورند. کاری که شما دو نفر از تعبیر آن خواستید حکم آن (از سوی خدا) صادر شده و انجامش قطعی است.)

قرآن کریم به این حقیقت با عبارت قضی الامر اشاره کرده است که دلالت بر قطعیت حکم الهی و وقوع امر مورد تعبیر حضرت یوسف (ع) در عالم دنیا دارد.

 

توضیح این مهم در گروه تقدیم چند مقدمه است:

1. عالم ملکوت مرتبه‌ای از مراتب عالم هستی است که محیط بر عالم دنیا و طبیعت است. به همین دلیل، عالم ملکوت نسبت به عوالم مادون خود یعنی عالم مثال منفصل و عالم طبیعت رابطه علی و معلولی دارد.

2. آنچه که در عالم ملکوت رویت می‌شوند زمان‌مند نیستند ولی در عالم دنیا در بستر زمان واقع می‌شوند.

3. هر آنچه در عالم معنا و ملکوت موجودیت یابد در عالم طبیعت که سایه‌ای از عالم ملکوت است، نیز اتفاق خواهد افتاد.

4. به دلایل نقلی که ممکن است عقل بشر به کنه حقیقت آن نرسد، تعبیر معبّر در نحوه وقوع خواب در متن عالم دنیا موثر است. لذا تاکید معصومان پاک همواره بر این است که تعبیر خواب خود را از معبران نادان و نامهذّب جویا نشوید.

 

در ماجرای یوسف اگر تعبیر وی در عالم حس واقع نمی‌شد، در صدّیق بودن وی خلل واقع می‌گشت. و نکته دیگر اینکه اگر نبیّ و یا ولیّ الهی سخنی از روی قطع (نه احتمال یا تقیه) بگوید آن سخن لا محاله تحقق خواهد یافت. لذا جناب یوسف برای قطعیت وقوع آن، فرمود که آن تعبیر واقع شد در حالی که هنوز در ظرف زمان و مکان عالم محسوس تحقق نیافته بود.

از این مبحث نتیجه می‌گیریم که تأویل مکاشفات و یا تعبیر رویا را صاحب علمی الهی می‌داند و آن نبیّ الهی و یا ولیّ کاملی است که به همه دقایق و ظرایف کشف و عوالم وجود، به عنایت الهی علم پیدا نموده است. از این رو در عرفان اسلامی به اطاعت از پیر و مرشد الهی تاکید شده است. (7)

 

 

 

نویسنده: شکوری، شبکه تخصصی قرآن تبیان

 

 

---

 

پی‌نوشت‌ها:

1. تفسیر کبیر، ابوالفتوح رازی

2. تفسیر نمونه 9/312

3. شرح فصوص الحکم

 

 

4. بحار، ج 14، ص 436

 

5. کودک از نظر وراثت و تربیت تألیف محمد تقی فلسفی

 

 

6. حیله المتقین، علامه مجلسی

7. مجله پیام زن، احمد لقمانی، شماره 107

جايگاه «هيپنوتيزم» و «انرژي درماني» در اسلام

جايگاه «هيپنوتيزم» و «انرژي درماني» در اسلام

پاسخگو: مصطفی سلیمانی

پرسش:
با سلام؛ بنده ميخواستم يك سوالي درمورد انرژي دروني انسان يا هيپنوتيزم يا هاله ي دور جسم انسان اطلاعاتي دريافت كنم.
و اينكه ميگويند ميتوان انرژي درون انسان را فعال كرد و با آن به درمان خود پرداخت يا كارهاي فراانساني
انجام داد آيا درست است ؟ خداوند متعال اين قدرت را درانسان نهاده است؟
آيا اين كار شدني است؟ با تشكر

پاسخ:
در بررسي هاي تاريخي به پديده هايي برخورد مي كنيم كه در هاله ايي از ابهام و تعابير درست و نادرست قرار گرفته است و اين ابهامات شرايطي را فراهم مي آورند كه مرزهاي واقعي اين پديده ها شناخته نشده و جايگاه واقعي آنها معرفي نگردد. يكي از اين پديده ها «هيپنوتيزم» و «انرژي درماني» است.
در هيپنوتيزم علاوه بر قدرت تفكر، امكان محبت، قضاوت، راه رفتن و غيره نيز وجود دارد. فكر هيپنوتيزم شونده بر روي موضوع خاصي (صحبت هاي هيپنوتيزور) تمركز فوق العاده اي مي كند و بين او و فرد هيپنوتيزور ارتباط عاطفي خاصي بر قرار مي شود كه در خواب نظير آن را مشاهده نمي كنيم.
- «هيپنوتيزم» و «انرژي درماني» چيست؟
هيپنوتيزم يك حالت روحي خاص شبيه خواب آلودگي و القايي و ارادي است و در آن هشياري و آگاهي سوژه (هيپنوتيزم شونده) فوق العاده افزايش مي يابد. اين آگاهي معمولاً بر روي مطالبي تمركز مي كند كه توسط هيپنوتيزور به او ارائه مي شود. درحالت هيپنوتيزم تلقين پذيري فرد و قدرت تخيلات و تصوير سازي ذهن افزايش مي يابد و هر چه درجه هيپنوتيزم عميق تر شود اين خصوصيات نيز قويتر مي گردند.(1)
امّا برخي از نظريه پردازان اعتقاد دارند كه هيپنوتيزم چيزي جز يك تمركز برتر نيست: «اصل هيپنوتيزم؛ تمركز روح است بر شخصي كه مي خواهيم او را تحت تأثير اراده خود قرار دهيم. با تمركز روح بر ارادۀ‌ خود، آنچه را مي ‌خواهيم به طرف مقابل القاء مي ‌كنيم كه با توجه به مجرد بودن نفسْ چنين امكاني در هر كس هست».(2)
- جايگاه «هيپنوتيزم» و «انرژي درماني» در اسلام:
قطعاً نيروى اراده انسان، قدرت و توانايي فراوانى دارد و هنگامى كه در پرتو رياضت هاى نفسانى قوي تر شود، كارش به جايى مى ‏رسد كه در موجودات محيط خود تأثير مى‏ گذارد. رياضت ها گاهى مشروع و گاهى نامشروع است. رياضت هاى مشروع در نفوس پاك، نيروى سازنده ايجاد مى‏ كند، و رياضت هاى نامشروع نيروى شيطانى، و هر دو ممكن است منشأ خارق عادت گردد كه در اوّلى مثبت و سازنده و در دومي مخرّب است.(3)
از آنجا كه پديدۀ هيپنوتيزم يكي از مسائل نسبتاً جديد در منابع ديني است، سخن از آن در ميان علماي گذشته كمتر به چشم مي خورد، و علماي معاصر نيز، اين موضوع را بيشتر ذيل بحث از سحر و جادو آورده اند.

ادامه نوشته

یكی از بركات خواب

  بركات خواب

 

مرحوم آیت‌ا... شیخ عبدالكریم حائری استاد حضرت امام می ‌فرمود: من در خواب هم با نامحرم تماس نمی‌گیرم. یكی از بركات خواب این است كه انسان می فهمد چند مرده حلاج است چون خیلی از كارها را می ‌شود انجام داد كه در بیرون نمی شود و وقتی در بیرون انجام نمی ‌دهیم خیال می‌كنیم آدم خوبی  هستیم. ولی انگار این خبرها نیست.

مقالاتی پیرامون رابطه روح و بدن و تأثیر آن بر نظریه معاد جسمانی ملا صدرا

رابطه روح و بدن و تأثیر آن بر نظریه معاد جسمانی ملا صدرا

رابطه نفس و بدن از دیدگاه ملاصدرا وابن سینا

 

معاد جسماني از ديدگاه ملاصدرا

معاد جسماني از ديدگاه صدرالمتألهين

معاد جسماني در قرآن و تبيين آن در حکمت سينوي و صدرايي

معاد روحانی و جسمانی در علم فلسفه

معاد جسمانی به روایت ملاصدرا

معاد جسماني از نگاه حكميان الهي

ارتباط نفس مجرد و بدن در فلسفه اسلامی

رابطه نفس و بدن از دیدگاه ملا صدرا

---

مقاله ای زیبا از شخصیت: سیدجمال‌الدین اسدآبادی

ادامه نوشته

پژوهشی درباره خواب، رؤیا، تعبیر (۱)

پژوهشی درباره خواب، رؤیا، تعبیر (۱)

سپیده سخن

«خواب» و «رؤیا» دو پدیده پیچیده و شگفتی است که از آغاز آفرینش و پیدایش انسان تاکنون، اندیشه بسیاری از افراد را به خود مشغول کرده و همچنان مبهم باقی مانده است.

پیوند این دو با زندگی هر یک از ما و تجربیات گوناگون ما از هر یک، احساسی خاص به انسان بخشیده، به گونه ای که نوعی انس و نزدیکی بین ما و خواب و رؤیا به چشم می خورد. بارها برای افراد بسیاری اتفاق افتاده است که از رهگذر رؤیای خویش از باطن اعمال گذشته، چگونگی فعالیتهای فعلی و حتی عاقبت تصمیمات آینده خود باخبر شده اند و در پی آن آگاهی و هوشیاری شایسته ای یافته اند.

گستره تأثیر رؤیاها بدان گونه است که در پاره ای زمانها، زندگی امروز و گذرا به حیات جاودان و ابدی فردا پیوند خورده و برکات بسیاری در مراحل مختلف زندگی ـ همانند تغییر مسیر هلاکت بار آدمی ـ نصیب مان شده است.

بی تردید آن آثار و این برکات زمینه ساز نگاهی روشن گردیده که در نگاه معارف ناب الهی به رؤیاهای صادقه، «بشارت» اطلاق شود و عظمت و قداستی اینچنین یابد که «جزئی از اجزاء نبوت» معرفی گردد! معصومان، پاکان و صالحان، صاحبان رؤیاهای حقیقی معرفی شده و دریافتهای ارزنده آنان از این طریق، راهنمای دانش و بینش و خرد و اندیشه آنان دانسته شود تا بدین سان راهی روشن میان روح و روان آدمی با عالم غیب برقرار شود و الهامهای خداوندی در آغوش دل و دیده انسان قرار گیرد.

... نوشتاری که پیش رو دارید تلاشی اندک در دستیابی به بی کران آگاهیها در باره «خواب، رؤیا و تعبیر» است. موضوعی که پرسشهای فراوانی از آن، گاه سالهای بسیاری در ذهن و اندیشه ما، حضور داشته و آگاهی از یکایک پاسخها، نگاهی نو، باوری برتر و مسؤولیتی حساس تر به خردورزان و نیک نهادان می بخشد.

ادامه نوشته

تعبیر خواب و تأثیر آن بر زندگی انسان ها

تعبیر خواب و تأثیر آن بر زندگی انسان ها

عضو پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی عنوان کرد: همانگونه که نمی‌توان گفت نباید به دنبال تعبیر خواب و مسائل مربوط به آن رفت به همان دلیل هم نمی‌توان گفت که باید آن را رها کرد، چرا که برخی از خواب‌ها روزنه‌ای به عالم ملکوت است.

 نهم شوال مصادف است با سالروز وفات «ابن سیرین» یکی از افرادی که به داشتن علم تعبیر خواب شهرت دارد. از این رو و به دلیل اهمیت و جایگاه خواب‌گذاری میان توده‌ مردم، این گفت‌و‌گویی با حجت‌الاسلام والمسلمین حسن رمضانی انجام شده است.

* آیا می‌توان تقسیم‌بندی خاصی را برای خواب‌های که می‌بینیم، داشت؟

ـ یک دسته از خواب‌ها چیزی نیست جز افکار، تخیلات و اوهامی که انسان در زمان بیداری با آنها سر و کار دارد که در عالم رویا نیز آنها را مشاهد می‌کند و در روایات از این نوع خواب‌ها به «حدیث نفس» تعبیر می‌شود لذا هیچ کاشفیتی در عقاید و افکار این فرد، نهفته نیست مگر اینکه شخص به وسیله این خواب‌ها افکار خود را آشکار می‌کند و در واقع این خواب کاشف اصرار، نیت و تخیلات او خواهد بود.
دسته دیگر خواب‌ها القائاتی است که از ناحیه شیطان صورت می‌گیرد و بر اساس آنچه در روایات وجود دارد ممکن است شیطان در عالم رویا القائاتی را برای انسان داشته باشد که مسائل را به صورت الفاظ و صور به شخص القا می‌کند که این نوع خواب، کاشفیتی از متن واقعیات نداشته مگر اینکه شخص ، تحت القائات شیطانی قرار گرفته است.
دسته سوم خواب‌های هستند که واقعا شخص واقعیات و حقایقی را در عالم واقع، برای تخیلات و اوهام خویش مشاهد می‌کند که از آن به «اتصال به عالم خیال منفصل» تعبیر می‌شود در این نوع از خواب‌ها انسان به برخی از مراحل وجود، وصل می‌شود و با توجه به این اتصال، از حقایقی که قرار است در عالم محقق شود اطلاع پیدا می‌کند لذا هر چه که از عالم ماده در عالم رویا محقق می‌شود قبل از آنکه در عالم دنیا و ماده ظهور پیدا کند در عوالمی پیش از این عالم که از آن به «کتب، کتاب‌های آسمانی و سماوی» تعبیر می‌شود که اعمال انسان در لوحی محفوظ و کتابی مبین به ثبت می‌رسد.
در عالم رویا ممکن است انسان به یکی از این کتاب‌های آسمانی و الواح الهی وصل شود که اتصال به یکی از این عوامل منجر به اطلاع یافتن از حقایقی می‌شود که بعدها در عالم دنیا برای وی عینیت می‌یابد مانند فرد «خبرنگار» که وقتی می‌خواهد خبر خاصی را منتشر کند پیش از انتشار، از متن آن خبر مطلع است اما مردم عادی، زمانی به متن خبر دست می‌یابند که آن از طریق نشریه و یا روزنامه منتشر می‌شود اما آن فرد خبرنگار به دلیل آنکه به سایر مراحل انتشار و تنظیم دسترسی دارد زودتر از سایر مردم از متن خبر مطلع می‌شود.
از این رو پیش از آنکه در عالم دنیا حقیقتی ظهور پیدا کرده و محقق شود در مراحل قبلی در کتب و الواح ثبت شده است و  شخص در عالم رویا با آن عالَم و با آن کتاب ارتباط برقرار کرده و متصل می‌شود که در واقع با این اتصال، از حقایق مربوطه مطلع می‌شود.

* آیا خواب‌های صادقه نیز درجه بندی و دارای مراحلی هستند؟

-بله، در واقع، رویای صادقه روزنه‌ای به عالم ملکوت و دریچه به عالم غیب است که دارای انواع و اقسامی است در قسم نخست، انسان همه آنچه را که مشاهد می‌کند اشیاء را بدون هیچ تصرف و تغیری دیده و عیناً همان‌ها را در عالم واقع می‌بینند بدون آنکه میان آنچه که در خواب مشاهد کرده و چیزی که محقق می‌شود ذره‌ای تفاوت وجود داشته باشد طبیعتاً این نوع از خواب به هیچ تعبیر و تفسیری نیاز ندارد چرا که متن واقع، برای او نمود پیدا کرده و در عالم خارج نیز محقق شده است اما برخی از خواب‌های این چنینی دچار تغییر و تصرف می‌شوند و قوه خیال و واهمه انسان نمی‌تواند عین همان چیزی را که از عالم بالا وجود دارد را در خواب ببیند لذا فرد، حقیقت تصرف شده را مشاهده می‌کند و در اینجا است که خواب شخص نیازمند تعبیر است چرا که آنچه را که فرد مشاهده کرده در عالم خارج عیناً محقق نمی‌شود بلکه باید از آنچه که مشاهده شده به مطلبی منتقل شود که در اصل، چیزی دیگری بوده است به طور مثال شخص در عالم واقع با توجه به ارتباطی که با عالم معنا برقرار می‌کند به یک متد علمی و شعبه‌ای از شعب معرفت مرتبط می‌شود که در عالم رویا قوه خیال این شخص آنچه را که دیده به صورت نوشیدن آب و شیر در خواب است به این صورت که در حال نوشیدن یک لیوان آب خنک و یا لیوان شیر گورایی است این امر به ظاهر نوشیدن شیر و یا آب است اما در متن واقع بهره مندی از علم و یا معرفت به شمار می‌رود لذا شخصی که به فنون تعبیر مطلع است، می‌تواند شخص خواب دیده را از این خواب عبور داده و وی را به عالم معنا پیوند دهد.
به طور مثال اگر شخص در عالم خواب مرگ را ببینید در عالم واقع ضد آن چه را که مشاهده کرده اتفاق می‌افتد که همان مرگ بوده است.

ادامه نوشته

فواید خواب

فواید خواب

در نوشتار زیر نویسنده پیرامون نعمت خواب و حقیقت آن از دیدگاه قرآن به بحث پرداخته و آثار و فواید آن را تبیین کرده است البته محور سخن در این مقاله نقش خوابیدن و به خواب رفتن است و موضوع خواب دیدن و مسائل پیرامون آن، از این مقوله خارج است از اینرو در خصوص مباحثی که درباره رویا و خواب دیدن در آیات قرآنی بیان شده به طور مستقیم سخنی به میان نیامده و تنها برای فهم مفهوم خوابیدن به برخی از آنها اشاره شده است. اینک با هم از نظر می گذرانیم .

● خواب ، نیاز طبیعی انسان

یکی از امور طبیعی مسئله خواب است. خواب در زندگی بشر از چنان اهمیتی برخوردار است که به طور طبیعی انسانی که از خواب به هر علتی محروم شود ممکن است بمیرد. در خبرهای جهان امروز، اخبار بسیاری از کسانی گزارش می شود که هفتاد ساعت پیاپی پشت دستگاه رایانه نشسته و مشغول بازی شده و از شدت فشار بی خوابی دچار مرگ زودرس شده و جان خویش را بر روی بازی گذاشته اند. جوانان بسیاری برای این که مراحل مختلف بازی را طی کنند و در آن موفق شوند سه شبانه روز خود را با آن سرگرم می کنند. در تمامی اخبار و گزارش ها سخن از سه شبانه روز و یا در حدود هفتاد ساعت می شود. به نظر می رسد که انسان به طور طبیعی بیش از این مقدار نمی تواند بی خواب بماند و نیازمند خواب است وگرنه دچار سکته و ایستایی قلب می شود هر چند که جوان و از هر نظر سالم باشد. تأکید برطبیعی از آن روست که کسانی هستند که به عللی چون ضربات مغزی و یا رخدادی، سلول های مغزی مهار خواب آنان از کار می افتد و شخص ماه ها بلکه سال ها از خواب محروم می شود که در ایران نیز نمونه هائی از خوزستان در اخبار گزارش شده که بیش از چهل سال نخوابیده و یا همانند پرندگان خواب های لحظه ای و ثانیه ای دارند. برخی دیگر نیز می توانند خواب خویش را مهار کرده و تا هفته ها نخوابند. اینان کسانی هستند که با ریاضت و ورزش های بدنی و روحی و روانی توانسته اند ظبیعت بدن خویش را مهار و به فرمان خویش درآورند. مرتاضان هندی در این شیوه بسیار مهارت دارند و با تمرین ها و ورزش های سخت و دشوار توانسته اند توانایی مهار خواب را به دست آورند بی آن که بی خوابی موجب شود دچار سکته و یا مرگ زودرس شوند.
به هر حال انسان به طور طبیعی نیازمند خواب است و بی خوابی عامل مهم در ایستایی قلب و مرگ شخص می شود. برخی بر این پایه می گویند که انسان از گرسنگی و تشنگی نمی میرد ولی از بی خوابی می میرد. بنابراین یکی از نعمت های خداوندی به بشر مسئله خواب است.
خواب خوب آن است که در محیطی آرام انجام شود و خوابگاه از کم ترین نور برخوردار باشد. از این رو قرآن یکی از آیات بزرگ خداوندی را مسئله گردش روز و شب می داند که فرصتی برای استراحت و آرامش کامل انسان در شب فراهم می آورد و زمینه را برای تلاش و کار در روز ایجاد می کند.

ادامه نوشته

رويا از نظر فلاسفه وروانشناسان

رويا از نظر فلاسفه وروانشناسان

چكيده:

       مسأله خواب ديدن يكِِي از پديده هاِِي رواني معمولِِي و رايج در ميان مردم است و دانشمندان ادوار مختلف كوشيده اند تا آن را تفسير كنند وعواملش را بشناسند.

      به نظر آنان برخِِي از خوابها، نتيجه احساساتِِي هستند كه انسان در حين خواب آنها را حس مِِي كند، اعم از اينكه احساسات مزبور ناشِِي از تأثير عوامل خارجِِي در حواس باشد و يا نتيجه احساسات ناشِِي از عوامل مؤثر درونِِي كه در بدن بوجود مِِي آيند.

      در حوزه روانشناسِِي، رايجترين نظريه درباره رويا، نظريه فرويد است. بر اساس اين نظريه، رويا روش سمبليك بيان انگيزه هاِِي ناخودآگاه انسان است.

     روانشناسان معاصر نيز تنها درباره روياهايِِي سخن گفته اند كه مطابق نظريه فرويد، بيان كننده انگيزه ناخودآگاه آدمِِي هستند. آنان متعرض خوابهاِِي راست و روياهاِِي صادقانه كه پرده از رخدادهاِِي آينده برمِِي دارد، نشده اند. درحالِِي كه اين نوع روياها حقيقتا گاهِِي براِِي برخِِي از مردم اتفاق مِِي افتد.

     در حوزۀ فلسفه نيز حكيمان پس از بحثهاِِي مفصل دربارۀ نفس و قواِِي آن، نتيجه مِِيگيرند كه با شروع فعاليت قواي ظاهرِِي و قواِِي‌باطنِِي‌ نفس، صورِِي از طريق اين قوا در حس مشترك منطبع مي شود. صورِِي كه از طريق قواِِي ظاهرِِي در حس مشترك منطبع مِِي شود، در اثر ارتباط حواس ظاهر با خارج،‌ بوجود مِِي آيد. اما صورِِي كه از طريق قواي باطنِِي نفس در حس مشترك منطبع مِِيگردد، حاصل فعاليت قوه متصرفه كه گاهِِي به آن متخيله و گاهِِي نيز مفكّره

مي گويند، است. اين صور درونِِي هستند و وقتي در حس مشترك منطبع شوند، مشهود مِِي گردند مشهود اين صور "رويا" نام دارد و چون خيال، حافظه حس مشترك است، وقتِِي حس مشترك مجدداً آن صور را به خيال مِِي دهد، انسان بعداز خواب آنها را به ياد مِِي آورد.

     حكما همچنين با تقسيم روياها به صادق و كاذب معتقدند كه الواح و نفوسي هستند كه هر ريز و درشتِِي در آنها مسطور و مستتر است، نفس كه ذاتا از مفارقات است، در حال خواب با اين الواح ونفوس سماوِِي‌ ارتباط برقرار مِِي كند. رابطه اين مفارقات بالذات و نفس، مانند مرائي متعاكس است يعنِِي هر چه دراين مفارقات هست در نفس نيز منطبع و منعكس خواهد شد.

     در تحقيق حاضر، ديدگاه روانشناسان و فلاسفه دربارۀ پديدۀ "رويا" به تفصيل بحث خواهد شد.

نام و نام خانوادگي دانشجو : مهديه جمشيدي 

به راهنمايي :منيره سيدمظهري

روایت خواب از آیین و اساطیر تا علم و دین

روایت خواب از آیین و اساطیر تا علم و دین 

● دیدگاه پیش از تاریخ درباره رویاها

خواب دیدن، یا آنچه در زبان علمی امروز به آن «رویا» می گویند قطعاً از ابتدای خلقت بشر با وی همراه بوده است، اما آنچه از تاریخ و ازمنه باستان به جای مانده است، بروزات بیرونی خواب دیدن ها است که خود را در افسانه ها و اسطوره ها و نمادهای به جای مانده از دوران باستان نشان داده است. مردم عهد باستان گمان می کردند رویاها با دنیای موجودات فوق بشری که به آن باور داشتند مرتبطند و رویاها را الهاماتی از جانب خدایان یا شیاطین قلمداد می کردند. به علاوه، مسلم بود برای رویابین یا همان کسی که خواب دیده است، رویاها معنای مهمی داشت و معمولاً آینده را با آن پیش بینی می کردند. در سال های پایانی دوران باستان، ارشمیدس دلدیایی، به عنوان بزرگ ترین مرجع و مفسر رویاها شناخته می شد. دیدگاه پیش از علمی درباره رویاها که مردم باستان به آن باور داشتند و به یقین در هماهنگی کامل با باورداشت های کلی آنها درباره جهان بود، آنان را به فرافکنی درباره چیزهایی به دنیای برون راهبر شد که تنها و تنها برخاسته از ذهن آنها بود. از این منظر، آنها معتقد بودند آنچه از رویاها در حافظه باقی می ماند، هنگام هوشیاری و در ذهن بیدار در صبح ایجاد می شود. حال و هوایی از چیزی بیگانه که از دنیایی دیگر می آید و با مضمون های ماندگار ذهن به تقابل برمی خیزد.
● دیدگاه مذهبی و خواب در قرآن کریم
در کتاب های مذهبی عهد عتیق و عهد جدید هم درباره خواب سخن گفته شده است که هنگام طرح دیدگاه های فروید به آن خواهیم پرداخت، اما در کتاب ما مسلمانان، قرآن کریم، و در آیات مختلف از خواب سخن گفته شده است. در برخی از آیات قرآن کریم خواب دیدن، نشانه پیش بینی اموری درست و حتی دارای پیام صادق مربوط به آینده احتساب شده است. از میان خواب هایی که در قرآن کریم آمده، از جمله خواب پیامبر اکرم(ص) در سوره مبارکه فتح در مورد پیروزی بر استبداد حاکم بر مکه، خواب حضرت ابراهیم(ع) و قربانی کردن اسماعیل که در سوره مبارکه صافات آمده و خواب حضرت یوسف (ع) در ابتدای دوران کودکی اش برای حضرت یعقوب (پدرش) یا تعبیر خواب او درباره دو جوان همبندش در زندان که دارای پیامی از آینده بود و پس از مدتی تعبیر یوسف از این دو خواب در واقعیت ماجرا هم به وقوع پیوست و صحت گفتار یوسف مشخص شد، از شهرت بیشتری برخوردار است. پیامبر گرامی(ص) درباره رویا می فرمایند؛ «خواب هایی که انسان می بیند سه گونه اند؛ برخی از آنها مژده یی از سوی خداست و برخی برانگیزاننده اندوه از سوی شیطان است و پاره یی دیگر همان چیزهایی است که انسان در اندیشه اش می پرورد و در مورد آنها بسیار فکر می کند که آنها را در خواب می بیند.» (بحارالانوار علامه مجلسی، جلد ۶۱ ، ۱۹۱) بحث خواب به قدری حساس است که حتی نمی توان اهمیت تعبیر خواب را نادیده انگاشت، چرا که پیامبر می فرماید؛ «خواب خود را جز به انسان باایمانی که از آفت حسد و بیدادگری و پایمال کردن حقوق دیگران به دور باشد روایت مکن،» (بحارالانوار علامه مجلسی، جلد ۶۱،ص ۱۹۱)

ادامه نوشته

خواب و رؤيا

خواب و رؤيا

                 

"نوْم" کلمه ­ای است عربی و در فارسی به معني خواب می باشد و‍ در اصطلاح "خواب" آن حالتي است كه قسمتي از حواس انسان به واسطه عوامل طبيعي خاصي به هنگام آن ركود پيدا مي‌كند.[1]

   "رؤيا" از مادۀ (رأي) گرفته شده و تمامي مشتقات اين ماده در معناي «ديدن» مشتركند، با اين تفاوت كه رويت، ديدن در بيداري و رؤيا، ديدن در خواب را گويند. لذا آنچه شخص در خواب مي‌بيند (رويا) از مصاديق (رأي)، «ديدن» است و چون شخص چيزي را در خواب مي‌بيند، لذا آن را رؤيا گفته‌اند.[2]

 

خواب و رؤيا از منظر آيات قرآن

   خواب قبل از اينكه يك پديدۀ جسماني باشد، يك پديدۀ‌ روحاني است، قرآن خواب رايك نوع «قبض روح» و جدائي روح از جسم مي‌داند، امّا نه جدائي كامل و خداوند اين مطلب را در سورۀ مباركه زمر بيان فرموده است:

«اللهُ يَتَوَفَي الأنْفُسُ حِينَ مَوْتِها وَ الَّتي لَمْ تَهُتْ فِي مَنامِها فَيُمسِكُ الَّتي قَضي عَلَيْها الموتَ وَيُرسُلَ الأُخري اِلي أجَلٍ مُسَمّيً إنَّ في ذلِكَ لآياتٍ لِقَومٍ يَتَفَكّرُونَ» (زمر/ 42)

«خداوند ارواح را به هنگام مرگ قبض مي‌كند و ارواحي را كه نمرده‌اند، نيز به هنگام خواب مي‌گيرد، سپس ارواح كساني را كه فرمان مرگ آنها را صادر كرده نگه مي‌دارد و ارواح ديگر را باز مي‌گرداند تا سرآمد معيني...»

ادامه نوشته

خواب و رؤيا در قرآن

نويسنده : سيد حميد هاشمي

از جمله موضوعات مطرح شده در قرآن، خواب و خواب ديدن ( رؤيا ) است كه تنها در سوره يوسف به سه نمونه رؤياي سرنوشت ساز اشاره شده است.

با آنكه خواب و رؤيا، بخشي از زندگي انسان است و يك سوم از عمر انسان در خواب سپري مي شود و آدمي در عالم خواب با رؤياهاي گوناگون دست به گريبان است، اما هنوز اكثر مردم از حقيقت خواب و خواب ديدن بي خبرند.

خواب، خواب ديدن و تعبير رؤيا از ديرباز مورد توجه ملت ها بوده و هنوز نيز براي انسان ها حائز اهميت است.

دانشمندان، فلاسفه و انديشه وران، درباره حقيقت خواب و رؤيا ، اختلاف نظر دارند. قرآن كريم كه ريشه همه معارف اسلامي است، از چند رؤياي مهم تاريخي و داراي اهميت فراوان نام برده ، و همچنين در چند آيه، حقيقت و ماهيت خواب نيز بيان شده است.

پي بردن به حقيقت خواب و رؤيا در واقع پي بردن به حقيقت انسان است، زيرا شناخت خواب و رؤيا، بخشي از شناخت انسان را تشكيل مي دهد و گام مهمي است كه در جهت شناخت انسان برداشته مي شود.

ما در عالم رؤيا به سفر مي رويم ، با مردم معامله مي كنيم، دوستي يا دشمني برقرار مي نماييم ، چيزهايي به دست مي آوريم و يا از دست مي دهيم . اين صحنه هاي گوناگوني كه انسان درخواب مي بيند چيست؟

برخي از رؤياهاي ما در آينده تعبير مي شود و آنچه در عالم خواب ديده ايم در متن زندگي ما و در عالم بيداري جامعه عمل مي پوشد، عجيب است! چه كسي د رعالم خواب اتفاقات آينده را به ما الهام مي كند و ما را از رويدادهايي كه هرگز تصورش را نمي كرديم با خبر مي سازد. وانگهي اگر الهام كننده خداوند باشد يا فرشته اي از فرشتگان الهي ، ما كه در عالم خواب به سر مي بريم وبدن ها بر روي زمين افتاده است، به كدام قسمت از وجود ما الهام مي شود؟!

اينها پرسش هايي است كه پاسخ مي طلبد و پاسخ درست به آن ، راه شناخت بهتر انسان را نيز هموار مي كند.

ادامه نوشته

رویا و خواب از دیدگاه روانشناسی و عرفان

رویا و خواب از دیدگاه روانشناسی و عرفان

 رویا و اسطوره:

با تاسیس تدریجی روانکاوی، بررسی عمیق تر رویاها را ایجاب می کرد. فروید توانست با بررسی حوزه های گسترده از زندگانی روانی، بهنجارها و نا بهنجارها و تحقیقاتی درباره هستی و تظاهرات وسواس گون و اختلالات و پریشانی های روانی، این فراورده های به ظاهر ناهمگن روان انسان را از منظر مشترکاتشان بررسی کرده،  یعنی از دیدگاه پیوندها و مناسباتی که با ناخودآگاه و زندگانی عاطفی کودک و با جنسیت دارند. گرایش مشترک همه آن پدیده های روانی این است که یکی از آرزوهای انسان را برآورده شده، نمایش دهند و برای رسیدن به مقصود نیز از وسایل و ابزاری که مشترک بین  همه  آنهاست،  استفاده  می کنند. و حتی اشاره به ارتباط لطیف یا بذله گویی و نکته پرانی با ناخودآگاه را نشان   می دهد.

 

خواب ورویا از دیدگاه پزشکی:

 

دکتر معنوی سه: خواب و رویا، این دو پدیده شگفت، چون رازی ناگشودنی از آغاز آفرینش، اندیشه او را مشغول داشته است و گذشته از آن گروه  بیشماری به بیخوابی گری افتادند و لذا نیاز به اندیشه زیاد در این مورد بوده است، و این حقیقت که رویاها وابسته های فیزیولژیک دارند به گونه های مختلفی مطرح می گردید. مشخصات عمده خواب عبارت است از: دوره های بی تحرکی نسبتا طولانی و افزایش آستانه واکنش به محرک ها. نیاز به خواب در سالهای نخست حیات بیش از دوره میان سالی و پیری است.

 

یک روش مهم روان شناسی برای ترجمه و تعبیر محتویات ضمیر ناخودآگاه، بررسی رویاها می باشد و رویا به عنوان پدیده ای که به طور مستقیم در ارتباط با زندگی روانی است تلقی می شود و رویا نماینده و محصول بخشی از اندیشه فرداست که نیروی هدایت کننده و مهار کننده ناشی از خودآگاه بر آن اعمال نمی گردد.

خواب و رویا از لحاظ قرآنی و عرفانی:

 

در قرآن مجید از رویا به نعمت خدادادی تعبیر شده (هوالذی جعل لکم اللیل لباسا و النوم سباتا و جعل النهار نشورا)  و در آیـۀالکرسی (لا تاخذ سنه و لا نوم، هرگز خداوند را چرت یا خواب فرا نمی گیرد).

 

و همچنانکه ما، در رویا به آن عالم متصل می شویم، در بیداری هم می توان به آن عالم اتصال یافت و طریقه اهل طریق و صحت و ریاضت و مجاهدات و دلالت بر بدن مثالی را تصدیق می کند. و در اخبار فرموده اند: وحی بعضی از انبیاء در خواب بوده است و تصدیق می کند بر مسائل قبر و عذاب و تنعم و....

ادامه نوشته

آیا تعبیر خواب واقعیت دارد؟

آیا تعبیر خواب واقعیت دارد؟

تعبیر خواب از اعصار گذشته مردم علاقه مند بودند که آینده را پیش بینی کنند لذا برای این منظور اقوام مختلف علوم متنوعی را خلق کرده اند مانند ستاره شناسی ، تعبیر خواب ، طالع بینی ، فال قهوه و ...که کم هم نیستند .تعبیر خواب نیز یکی از این علوم به شمار می رود و معایب و مزایاییدارد :تعبیر خواب از لحاظ پیش گوئی یکی از بالاترین سطح ها را دارد و می توان توسط آن محدوده بسیار بزرگی را پیش بینی کرد زیرا که عالم خواب عالم روح است و روح میتواند زمان را طی کند و در حال به آینده برسد و تنها عیب آن محدود بودن به خواب دیده شده است ولی با این حال تعبیر خواب را یکی از بهترین روشهای پیش بینی آینده می شناسند.

 آیا تعبیر خواب واقعیت دارد ؟

اولاً ؛ اصل خواب و تعبیر خواب مورد قبول همه است و واقعیت دارد .

ثانیاً؛ علم تعبیر خواب از هزاران سال پیش تا به امروز، همواره مورد توجه پیامبران و امامان و دانشمندان و عموم مردم بوده است. خدای تعالی علم تعبیر خواب را به حضرت یوسف(علیه‌السلام) و بعضی از پیامبران داده است و قرآن شریف نیز بدان اشاره نموده است.

نکته مهم در تعبیر خواب

علم تعبیر خواب روشمند و بر اساس قاعده است. بحث تعبیر خواب بحث کارشناسی و بحث تخصص است که با قواعد خاص خودش انجام می‌گیرد ،علم تعبیر خواب همانند علم تفسیر قرآن و دیگر علوم، باید روشمندانه انجام گیرد و قواعد خاص خودش را دارد.

آن چه در علم تعبیر خواب مهم است آن است که فرد از احاطه کافی بر تعبیر خواب برخوردار باشد و بر اساس قواعد خاص خود خواب‌ها را تعبیر و تفسیر بکند و روشنمندانه کار کارشناسی خود را دنبال کند. چنین کاری از ناحیه هر کس صورت گیرد ارزشمند است چه مطابق با واقع، واقع شود و چه به خطاء رود.اگر هم کارشناس در کار خود خطاء‌کند، مرتکب گناه نشده و عذاب نمی‌بیند. چون کارش را روشنمندانه و بر اساس قواعد دنبال کرده است.

ادامه نوشته

١٠ واقعيت درباره خواب ديدن

١٠ واقعيت درباره خواب ديدن

خواب‌ها مى‌توانند جالب، هيجان‌انگيز، وحشتناک و يا صرفاً عجيب و غريب و غيرعادى باشند. در اين مقاله با ١٠ واقعيت درباره خواب که توسط پژوهشگران کشف شده است آشنا مى‌شويم.
 ١- همه خواب مى‌بينند
 مردها خواب مى‌بينند. زن‌ها خواب مى‌بينند. حتى بچه‌ها خواب مى‌بينند. همه ما خواب مى‌بينيم، حتى کسانى که ادعا مى‌کنند که خواب نمى‌بينند هم خواب مى‌بينند. در واقع، پژوهشگران دريافته‌اند که افراد معمولاً هر شب چند بار خواب مى‌بينند که هر کدام بين ٥ تا ٢٠ دقيقه طول مى‌کشد. بنابراين، در يک طول عمر معمولى، افراد به طور ميانگين شش سال را صرف خواب ديدن مى‌کنند!
 ٢- امّا اغلب خواب‌ها فراموش مى‌شوند
 براساس برآوردهاى صورت گرفته توسط آلن هابسون، پژوهشگر خواب، در حدود ٩٥ درصد خواب‌ها کوته زمانى پس از بيدار شدن، فراموش مى‌شوند. چرا به ياد آوردن خواب‌ها دشوار است؟ براساس يک نظريه، تغييراتى که در مغز در خلال خوابيدن اتفاق مى‌افتد از پردازش و ذخيره‌سازى اطلاعات که براى شکل دادن حافظه مورد نياز است، پشتيبانى نمى‌کند. اسکن مغزى از افراد به هنگام خواب نشان داده است که قطعه پيشانى، ناحيه‌اى که نقشى کليدى در شکل دادن حافظه بازى مى‌کند، در خلال خواب REM (حرکات سريع چشم)، يعنى مرحله‌اى که خواب ديدن اتفاق مى‌افتد، غيرفعال است.
 ٣- همه خواب‌ها رنگى نيستند
 با وجودى که در حدود ٨٠ درصد خواب‌ها رنگى هستند امّا درصد کمى از افراد ادعا مى‌کنند که فقط خواب‌هاى سياه و سفيد مى‌بينند. در يک مطالعه، افرادى که در حال خواب ديدن بودند را از خواب بيدار مى‌کردند و از آ‌نها مى‌خواستند که از يک طيف رنگ، رنگى که مطابق با خوابشان بوده را انتخاب کنند. بيشترين رنگى که انتخاب شد، رنگ‌هاى روشن و ملايم بودند.
 ٤- خواب زن‌ها و مردها متفاوت است
 پژوهشگران به تفاوت‌هايى بين محتواى خواب‌هاى زن‌ها و مردها پى برده‌اند. در يک مطالعه، چنين نتيجه‌گيرى شده است که مردها بيشتر از زن‌ها خواب‌هايى درباره پرخاشگرى مى‌بينند. براساس گفته‌هاى ويليام دامهوف، پژوهشگر خواب، زن‌ها خواب‌هاى طولانى‌تر و با شخصيت‌ها و اشخاص بيشتر مى‌بينند. در ارتباط با شخصيت‌هايى که نوعاً در خواب‌ها ظاهر مى‌شوند، در خواب مردها تعداد شخصيت‌هاى مرد دو برابر تعداد زن‌هاست در حالى که زن‌ها درباره هر دو جنسيت تقريباً به طور برابر خواب مى‌بينند.

ادامه نوشته

حقیقت خواب

حقیقت خواب

بررسی ماهیت خواب و رؤیا در متون و منابع اسلامی

ادامه نوشته

جايگاه خواب و رويا در عالم

جايگاه خواب و رويا در عالم و اینکه چقدر بايد به آن اعتماد کرد؟

اگر بخواهيم به طور کامل به اين سوال جواب دهيم احتياج به چندين جلسه دارد و لذا به طور مختصر عرض مي کنم . اگر مستحضر باشيد در مباحث شرح کتاب «ده نکته از معرفت نفس» جايگاه رويا و روياي صادقانه روشن شد و گفتيم نفس انسان چون مجرد از ماده است و فوق زمان و مکان مي باشد همين که انسان به خواب رفت و نفس او از کنترل حواس ظاهري اش آزاد گشت مي تواند به گذشته و آينده نظر کند و واقعياتي را که بعداً تحقق مي يابد ملاحظه کند.

در قرآن از خواب هايي نام برده است که از رابطه اي بين آنچه شخص در خواب با آن روبه رو مي شود و بين عالم خارج حکايت دارد . مثل خواب حضرت ابراهيم « عليه السلام » نسبت به ذبح فرزندشان ، (49) و يا رؤياي حضرت يوسف « عليه السلام » که در خواب ديدند خورشيد و ماه و يازده ستاره بر ايشان سجده مي کنند ، (50) و يا رؤياي دو رفيق هم زنداني حضرت يوسف « عليه السلام » ، و يا رؤياي پادشاه مصر ، و يا رؤياي رسول خدا «صلي الله عليه و آله و سلم» در رابطه با فتح مکه ؛(51) که تمامي اين روياها چنانچه مستحضريد رابطه اي با عالم خارج داشتند و صرف خيالات افراد نبود .

با توجه به اينکه مي توان در رويا يا خواب با موضوعاتي رو به رو شد که بعداً واقع مي شود ، بايد دانست:

1 ـ رؤيا ؛ امري است ادراکي ، به طوري که نمي توان نقش و تاثير قوه ي خيال را در آن انکار کرد ، اين قوه دائماً مشغول کار است و در خواب و بيداري در ذهن انسان صورت مي سازد .

2 ـ اکثر رؤياها تحت تاثير تخيلات نفساني است و آن تخيلات شديداً تحت عوامل خارجي مثل گرما و سرما و يا عواملي مثل بيماري و پر بودن معده مي باشد . همچنان که صفات اخلاقي مثل « عداوت » و « عجب » و « تکبر » و « حرص » و « طمع » در خيالات او و بالتبع در خواب انسان تاثير مي گذارند . پس در حقيقت نفس در رؤيا همان تاثيرات را در خودش حکايت مي کند به همين جهت بايد متوجه بود ؛

اولاً : اکثر رؤياها تحت تاثير تخيلات نفساني است و حقيقت ديگري جز احوالات نفس ندارند .

ثانياً : هر رؤيايي به حقيقت متصل نيست ، هر چند هر رؤيايي تعبيري دارد که تعبير آن يا مربوط به عوامل طبيعي و يا مربوط به عوامل اخلاقي است .

3 ـ با اين همه چون نفس ناطقه ي انسان مجرد و فوق مکان و زمان است ، رؤياهايي هم هست که نفس با حوادث خارجي و حقايق عالم وجود ارتباط مي يابد که به آن رؤياها از يک جهت رؤياهاي صادق و از جهت ديگر رؤياهاي رحماني گفته مي شود . تفاوت رؤياي صادق با رؤياهاي رحماني در آن است که در رؤياي رحماني انسان با معنايي از سنن الهي رو به رو مي شود و سپس در بيداري مصداق آن معاني را مي يابد . ولي در رؤياي صادق ابتدا انسان با علت حادثه رو به رو مي شود و سپس در بيداري با آن حادثه رو به رو مي شود ، که مي توان هر دو را تحت عنوان روياهاي حق نام برد .

ادامه نوشته

خواب و رؤيا از ديدگاه ابن عربي

خواب و رؤيا از ديدگاه ابن عربي

دكتر عبدالرضا مظاهري استاد دانشگاه آزاد اسلامي تهران مركز

 

 

چکیده

معانيي كه از حضرت الهي فرود مي آيند يك صورت جسماني مانند صورت خيال ما مي پذيرند و سپس به عالم ملك فرود مي آيند. بدين لحاظ جهان مثال را « خيال منفصل» نيز مي نامند. و ارواح كلي انساني پيش از ظهورشان در بدن با آن صورتها ظاهرند و اكثر مكاشفات در اين عالم است كه آنرا
« خيال مقيد» مي نامند انواع خوابها مربوط به اين عالم است و معبر نيز خواب را با توجه به اين عالم تعبير مي كند. يوسف (ع) نيز وقتي برادرانش در برابر او سجده كردند صورت خارجيه حسيه را حق قرار داد و گفت خوابم تعبير شد اما پيامبر (ص) آنرا خيال اندر خيال دانست نه حقيقت و ابراهيم (ع)
مي بايست خوابش را تاويل مي كرد اما چون انبياء امور را در عالم مثال مطلق مشاهده مي كنند كه مطابق با واقع است و نيازي به تعبير ندارد آنرا تاويل نكرد و به ذبح فرزندش پرداخت و اين فديه مربوط به آن چيزي بود كه در ذهن ابراهيم (ع) بود نه آنچه در نفس الامر بود. به اين دليل خداوند فرمود:

« ان يا ابراهيم قد صدقت الرويا»    نفرمود در رويا صادق بودي.

كلمات كليدي: رؤيا – عالم مثال مطلق – مقيد – تاويل – فدا – خيال

ادامه نوشته