نگاهی به فیلم تسویه حساب از دیدگاه یک طلبه

منتقد: مصطفی سلیمانی

سلام! دیشب فیلم «تسویه حساب» ساختۀ تهمینه میلانی رو دیدم [داستان این فیلم درباره چهار دختر بزهکار است که درگیر ماجراهای مختلفی میشوند] و امروز به سایت مراجعه کردم تا نقدهایی که بهش شده رو بخونم. نقدهایی متفاوتی رو دیدم و بی انصافی هایی دیدم. من هم به نوبۀ خودم مطالبی را درج کردم.

با سلام خدمت شما دوستان و بزرگوارانی که نظراتشون رو تک به تک خوندم و واقعاً برام جالب بود!
من یک طلبه هستم و دوست دارم نگاه متفاوتی به این مسأله داشته باشم. این فیلم رو نگاه کردم و نقدهایی که به اون شده بود رو هم مطالعه کردم. بعضی از دوستان خیلی تند نوشتند و تازه ادعای انصاف هم داشتن، ولی باید بگم انصاف در نقد عقلانیه نه فحش و ناسزاگویی!
بنده این فیلم رو نگاه کردم و جزو فیلم هایی بود که دیدنش برام وقت تلف کردن نبود و یه سری عقاید و حرف هایی که کارگردان در طول مطالعه و تحقیقات میدانی اش -حالا درست یا غلط بماند- به اون رسیده بود و ارزش دیدن و بهره برداری داشت، برام مشخص شد.
مخالفین و متولیان امور مذهبی با نگاهی به این فیلم در می یابند که از چه زوایایی باید فیلم بسازند و یا در چه زمینه هایی باید بیشتر کار کنند.
خانم میلانی لااقل مسایل مربوط به زنان و مشکلاتشون رو -حالا به قول شما افراطی- داره مطرح می کنه... ما باید از این فضایی که ایشون درست کرده و به نحوی بلندگوی عدۀ زیادی از زنان ما هست، استفاده کنیم.
باید پذیرفت که اینگونه زنان در اجتماع وجود دارند و هر روز هم از نظر آماری وقیح تر میشه اما باید به فکر درمان بود. در فضایی که از در و دیوار شهوت داره می ریزه، یه فکری باید در مورد جوانان و مشکلات جنسی آنها داشت. اسلام درمان و نسخه دارد، این ماییم که با سلایق خود اسلام ناب آمریکایی ارائه داده ایم.
- چند گلایه از فیلم:
1- تو قسمتی از فیلم نگاهی عرفی که در جامعه به ازدواج موقت هست، پرداخته شده است. به نظرم خانم میلانی هم علاوه بر نگاه خود به نگاه غلط جامعه هم پرداخته... اما بگم اگه ازدواج موقت از غرب اومده بود، هزاران سمیناهار و کنفرانس ها براش می گرفتیم!!
 وقتی خواهر باردار مریم از او پرسید: «مگر صیغه شدی که پولدار شده‌ای؟» مریم بهش گفت: «خفه شو»! این صحنه تو خیلی از فیلم های ما متأسفانه بروز داره. قبح فحشا کمتر از ازدواج موقت و به اصلاح صیغه هست!!!
2- اون سکانس های آخر که مربوط می شد به فوت شوهر مادر مهناز افشار که سبب می شه پرده از اسرار زندگیش پیش السا فیروزآذر برداره، یه کم اذیتم کرد. خیلی برام دردناک بود. گرچه اینجا فیلم بود، ولی این ها و بدتر از اینها که نمی شود به به تصویر کشید به وفور دیده می شود. بگذارید مثالی برایتان بزنم:
دختری نامه نوشته و قصد ازدواج دارد و قصدش برقراری صداقت از ابتدای زندگی است؛ اما نمی داند که اگر به خواستگارش نگوید که برادرش با او ارتباط داشته، آیا خلاف صداقت مرتکب شده؟!!
- چند گلایه از منتقدین:
1- همۀ ما می دانیم که خانم میلانی از قوت و قدرت بالایی -چه از نظر هوشی و چه از نظر امکاناتی و قدرت استفاده از بازیگران- برخوردار هستند. و از طرفی این نگاه خانم میلانی را خیلی از زنان ما -به قول شما که می گویید: فمنیست- دارند و نباید این نگاه را قلع و قم کرد، بلکه اتفاقاً باید بها داد و حرف هایشان را شنید و دید که مشکل از کجا آب می خورد.
2- اگر خانم میلانی را به هیچ وجه قبول نداریم، نباید با ادبیات تند و بعضاً زشت، با او برخورد کنیم.
در این نقدهایی که برخی از بزرگواران عقایدشان را به زیور طبع گذاشته اند، بعضاً از ابزار فحش و ناسزاگویی استفاده شده است. البته آنهایی که از همه بیشتر ناراحت شده اند، اصولاً آدمهایی هستند که یا مذهبی اند و یا رگه های مذهبی دارند و به مسایل اخلاقی این فیلم حساس شده اند که می توان از باب نمونه به این موارد اشاره کرد: زیر سوال رفتن ازدواج موقت، فحش سرایی زنان، حجاب زنان و...
من به برخی از این مذهبی ها -مجبوریم ازر این لفظ استفاده کنم!- که از اسلام و زیر سوال رفتن آن دم می زندد، باید عرض کنم:
همۀ ما می دانیم که پیامبر خدا(ص) برای همۀ ما الگو و اسوه هستند: «لقد کان لکم فی رسول الله اسوة حسنة» کارها و رفتار حضرت برای ما حجت است! حال باید ببینیم که حضرت با دیگر اندیشان و مخالفان چه برخوردی داشتند، تا ما هم همانند ایشان برخورد کنیم. با مطالعۀ صفحات تاریخ که ناگذیر باید زندگی شان را باید از آن استخراج کنیم، در می یابیم که آن حضرت در سخت ترین شرایط هم با مخالفان خود بهتر از برخوردهای ما با رفیقانمان دارد.
۳- باید با خانم میلانی که عقایدی خاص دارد، درست برخورد کرد تا ایشان هم به نکات و مسایل که بعضاً منصفانه مطرح می کنید، تأملکی داشته باشد.

با عرض پوزش از طولانی شدن این سیاه قلم...