مدفونین حرم امام خمینی(س)

نویسنده: مصطفی سلیمانی

1- امام خمینی(س)
امام خمینی در روز بيستم جمادى الثانى 1320 هجرى قمرى مطابق با 30 شهريـور 1281 هجرى شمسى ( 24 سپتامپر 1902 ميلادى) در شهرستان خميـن از توابع استان مركزى ايران در خانواده اى اهل علـم و هجرت و جهاد و در خـانـدانـى از سلاله زهـراى اطهر سلام الله عليها، پـاى بـر خـاكدان طبيعت نهاد.
روح‌الله با بهره‌وری از استعداد فوق‌العاده، رشته‌های مختلف علوم را به سرعت طی کرد. علاوه بر فقه و اصول و فلسفه، عرفان را نیز در عالیترین سطح نزد اساتید برجسته آن زمان در خمین، اراک و قم طی کرد و در مدت 6 سال جهش فوق‌العاده ای داشت حتی اسفار را پشت سر گذاشت و از فضلا و شخصیتهای برجسته حوزه علمیه قم به شمار می‌آمد.
در آستـانه نيمه خـرداد سـال 1368 خـود را در آماده ملاقات عزيزى مى كرد كه تمام عمرش را براى جلب رضاى او صرف كرده بـود و قامتش جز در بـرابـر او، در مـقابل هيچ قدرتى خـم نشده، و چشـمانش جز براى او گريه نكرده بـود. سروده هاى عارفانه اش همه حاكى از درد فـراق و بيان عطـش لحظه وصال محبوب بـود . و اينك ايـن لحظه شكـوهمنـد بـراى او , و جانــكاه و تحمل ناپذير بـراى پيروانـش , فـرا مـى رسيد. امـام خمينـى خـود در وصيتنامه اش نـوشـته است: «با دلى آرام و قلبـى مطمئن و روحى شاد و ضميرى اميدوار به فضل خدا از خدمت خـواهران و برادران مرخص و به سـوى جايگاه ابــدى سفر مى كنـم و به دعاى خير شما احتياج مبرم دارم و از خداى رحمن و رحيـم مى خـواهـم كه عذرم را در كوتاهى خدمت و قصـور و تقصير بپذيـرد و از مـلت امـيدوارم كه عذرم را در كـوتاهى ها و قصـور و تقصيـرها بـپذيـرنـد و بـا قــدرت و تصميـم و اراده بــه پيش بروند».
ساعت 20 / 22 بعداز ظهر روز شنبه سيزدهـم خـرداد ماه سـال 1368 لحظه وصال بـود . قــلبـى از كار ايستـاد كه ميليـونها قلــب را بـه نور خدا و معنـويت احـياء كرده بـود.
عشق و پایداری مردم عمیق‌تر و قصدشان بر ادامه راه امام و انقلاب جدی تر و نظام شان علی رغم همه توطئه‌ها و حوادث پر ثبات‌تر از هر زمان دیگر بود. روانش شاد و راهش پر رهرو باد.

2- سید احمد خمینی(ره): [سنگ‌صبور‌ انقلاب]
سید احمد خمینی آخرین فرزند امام خمینی(س) در سال 1324 در محله پارک اتابکی شهرستان قم به دنیا آمد. وی دومین فرزند پسر سید روح‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران است. ‌مادرش او را فرزندی آرام‏، ساکت و مؤدب توصیف می‌کند و متذکر می‌شود که او در دوران کودکی، نوجوانی و جوانی مورد خشم امام (ره) قرار نگرفت.
وی قبل از انقلاب به تحصیل در حوزه‌های علمیه قم و نجف اشتغال و بعد از انقلاب در دفتر حضرت امام خمینی(س) فعالیت داشت.
سید احمد ارتباط گسترده‌ای با برخی چهره‌های سیاسی بویژه روحانیون مبارز، داشت. ‌‌شاید در همین سال‌های مبارزه  انقلابی  بود که با بیشتر روحانیون سرشناس و فعالان سیاسی آشنا شد و این آشنایی مقدمه‌ای شد تا او بعدها امین امام(س) در ارتباط با این اقشار مبارز شود.
حاج احمد آقا پس از رحلت امام(ره) کار جمع‌آوری، نگهداری، سازماندهی، تبیین و نشر آثار امام(ره) را آغاز کرد.او وصیت‌نامه‌ای را برای فرزندش حاج سید‌حسن، در تاریخ 30 شهریور 1371 تنظیم کرد که در آن نکات قابل توجه‌ای وجود دارد؛ از جمله اینکه تصریح کرده پس از مرگش او را حتی‌المقدور نزدیک مرقد پدر عزیزش دفن کنند.
‌در قسمتی از وصیت‌نامه احمدآقا آمده است: «‌کلیه اثاث منزل که مال من است به همسرم تعلق می‌گیرد.  مختصر پولی که دارم، صرف فقرا گردد. به فرزندانم سفارش می‌کنم متدین و با‌تقوا باشند و دوست دارم در حوزه علمیه قم، درس دینی بخوانند.
سید احمد از خود سه فرزند به نام‌های حسن، یاسر  و علی به جا گذاشت که سیدحسن خمینی تولیت آرامگاه امام خمینی(س) را بر عهده دارد.
سید احمد خمینی در ۲۷ اسفند سال ۱۳۷۳ در تهران درگذشت و در جوار امام خمینی(س) در مرقد مطهر به خاک سپرده شد.

3- آیت‌الله محمدرضا توسلی(ره): [مرد خستگی‌ناپذیر]
آیت‌الله محمدرضا توسلی در سال 1309 در محلات به دنیا آمد. وی در سال 1323 وارد حوزه علمیه محلات و در سال 1325 وارد حوزه علمیه قم شد.
حضرات آیات بروجردی، امام‌خمینی‌، سلطانی طباطبایی، شهید صدوقی، مرتضی حائری یزدی، مجاهدی، اصفهانی و امام موسی صدر، از جمله استادان دوره‌های سطح و خارج وی در قم بودند.
او پس از ورود امام‌ به قم مسئول ملاقات‌های ایشان و از اعضای ارشد دفتر امام بود و مسائل فقهی امام را پاسخ می‌گفت.
آیت‌الله توسلی یکی از کسانی بودند که مشکلات را در دوره تبعید امام تحمل کرد و همه مشکلاتی را که از طرف دشمنان حضرت امام بر بیت شریفشان به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم واقع می‌شد تحمل کرد.
همچنین در طول مدتی که امام در جماران حضور داشتند، ایشان از یاران باوفا و همراه و همدم ایشان بودند و با سایر دوستان هم در تمام مشکلات همفکری داشتند و برای برجا ماندن دستاوردهایی که از پیروزی انقلاب نصیب مسلمانان و ملت شریف ایران شده بود پافشاری می‌کرد.
سختکوشی آیت‌الله‌توسلی و دشمن‌شناسی او و مبارزه با رژیم شاه و بعد از رحلت امام‌ره  با کسانی که با اندیشه‌های امام مخالف بودند ویژگی منحصر به فرد او بود.
وی عضویت در چند دوره مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای بازنگری قانون اساسی و مجلس خبرگان را در کارنامه کاری خود داشت.
آیت‌الله توسلی، که صبح روز 27 بهمن 86، در جلسه مجمع تشخیص مصلحت حضور یافته بود، دچار عارضه قلبی شد و پس از انتقال به بیمارستان دارفانی را وداع گفت.
درگذشت آیت‌الله توسلی حین انجام مسئولیت نشان‌دهنده عزم و اراده‌اش برای انجام وظایفش حتی در دوران کهولت سن بود.
آیت الله توسلی، از جمله نامزدهای میان‌دوره‌ای دوره چهارم مجلس خبرگان رهبری در تهران بود.